بررسی شکل‌گیری مرکز«رصد جمعیت کشور»/ مرکز رصد محلی برای کاهش هزینه‌های سرسام آور سرشماری‌ها

به گزارش مجله خبری آبادی 118، در میزگرد تخصصی جمعیت که با حضور کارشناسان و اساتید دانشگاه و همچنین مسئولین سازمان ثبت احوال کشور برگزار شد، محمدباقر عباسی مشاور رئیس سازمان ثبت احوال کشور گفت: بحثی برای اولین بار در کشور مطرح شده است که در فضای آمارهای کشور می‌شود رصد جمعیت را انجام داد. با توجه به ظرفیت‌هایی که در کشور در سازمان ثبت احوال شکل گرفته همانند ایجاد پایگاه خانوار، سامانه ثبت نشانی و … به این نتیجه رسیدیم که مرکز رصد جمعیت کشور را تشکیل دهیم که در این میزگرد ابعاد مختلف به ویژه مزیت‌های شکل گیری مرکز رصد جمعیت کشور را مورد بحث و بررسی قرار می‌دهیم.

وی افزود: بی تردید تولید و انتشار آمارهای انسانی از وظایف سازمان ثبت احوال محسوب می‌شود که در همین راستا انتشار این داده‌ها به صورت عمومی صورت می‌گیرد. قطعا سازمان ثبت احوال کشور در امتداد مسیر خود به موضوع بهبود و تنوع بخشی به آمارهای انسانی توجه ویژه‌ای دارد.

تنوع بخشی به سرویس‌های موجود در سازمان ثبت احوال در مرکز رصد جمعیت کشور

وی ادامه داد: تنوع بخشی به سرویس‌های موجود در سازمان ثبت احوال موضوع مستمری است که برای مرکز رصد جمعیت کشور در نظر گرفته شده، به شکلی که با تنوع بخشی ورودی داده‌ها بتوانیم با تنوع بخشی به ورودی داده‌ها تنوعی در خروجی داده‌ها هم داشته باشیم. در حال حاضر با تنوع علمی که در حوزه دانش‌های آماری و جمعیت شناسی ایجاد شده امیدواریم بتوانیم در این زمینه نسبت به بهبود عملکرد خود اقدام کنیم.

در ادامه این میزگرد شهلا کاظمی پور کارشناس جمعیت نیز با اشاره به راه اندازی مرکز رصد جمعیت کشور گفت: قطعا دغدغه همه مسئولین برای پیشرفت و توسعه کشور امری قطعی است. مطالعات نشان می‌دهد میان آمارهای صحیح و برنامه ریزی برای کشور ارتباط مستقیمی وجود دارد. به شکلی که اگر داده‌های استخراج شده درست باشد می‌توان برنامه ریزی صحیحی صورت بگیرد؛ اما سال‌ها بحث این بوده که برای رفع این خلأ از کجا باید کار را آغاز کنیم که قطعا به دست آوردن آمارهای صحیح نقطه شروع خواهد بود.

جهان به سمت آمارهای ثبتی حرکت کرده

با ثبت دقیق آمارهای ثبتی نیازی به هزینه‌های هنگفت برای سرشماری‌ها نیست

وی ادامه داد: قطعا امروز نسبت به گذشته تولید داده‌ها بهتر شده اما جهان به سمت آمارهای ثبتی حرکت کرده و اگر این آمارهای ثبتی به دقت ثبت شوند نیاز به هزینه‌های هنگفت برای سرشماری‌ها نیست.

وی ادامه داد: باید متخصصین آمارها را بررسی کنند و برای برنامه ریزی صحیح این آمارها را به سمع و نظر مسئولین برسانند. قطعا بخشی از این آمارها نیز برای اطلاع عموم است. مرکز رصد جمعیت کشور می‌تواند آمارهای به روز و دقیق را تولید و پس از بررسی در اختیار عموم مردم نیز قرار دهند.

این کارشناس جمعیت با اشاره به اینکه سازمان ثبت احوال متولی ثبت وقایع حیاتی در کشور است، افزود: در حوزه ثبت وقایع حیاتی این رسالت توسط سازمان ثبت احوال مورد توجه قرار گرفته و بانک‌های اطلاعاتی قوی شکل گرفته و فراتر از این موضوع امروز برنامه نویسی در این سازمان صورت گرفته که بر اساس شاخص‌های جمعیت داده‌ها را از طریق این نرم افزار به صورت به روز برای برنامه ریزان و محققین تولید می‌کند که قطعا کاربردهای بسیار زیادی دارد.

افزایش طلاق ناشی از ساختار جمعیتی است

وی تأکید کرد: قطعا ثبت وقایع حیاتی فقط به صورت یک عدد نیست؛ بلکه جزئیاتی دارد که از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. مرکز رصد جمعیت کشور این امکان را فراهم می‌کند که استفاده از این آمار که به صورت خام است برای محققین و پژوهشگران فراهم شود. مثلا در مورد موضوع «طلاق» افزایش طلاق ناشی از ساختار جمعیتی است. به شکلی که در سال ۹۰، ۲۰ میلیون و در سال ۹۵، ۲۳ میلیون جمعیت متأهلین کشور بوده‌اند که باید با در نظر گرفتن این موضوع، روند افزایش طلاق مورد بررسی قرار گیرد؛ لذا اعلام خام داده‌ها به صورت خوش بینانه و یا بدبینانه در هر دو شکل ما را با مشکلاتی مواجه می‌کند.

آغاز برنامه ریزی برای توسعه با ایجاد مرکز رصد جمعیت کشور

مجید کوششی عضو هیات علمی جمعیت شناسی دانشگاه تهران نیز در این میزگرد با اشاره به فعالیت‌های  سازمان ثبت احوال، گفت: فعالیت‌های این سازمان امروز به نقطه‌ای رسیده که برنامه ریزی برای توسعه با ایجاد مرکز رصد جمعیت کشور آغاز شده است. در اواخر سال ۱۳۶۰ از آمارهای وقایع حیاتی نمی‌توانستیم به صورت داده‌های ثبتی محور استفاده کنیم و مجبور بودیم به سمت روش‌های دیگر حرکت کنیم، اما امروز به مدد داده‌های ثبت احوال می‌توانیم مشخص کنیم در چه سنینی مرگ و میر بالاست که می‌تواند در سیاست گذاری‌ها بسیار کمک کننده باشد. ظرف حدود چهار دهه ثبت احوال پیشرفت‌ها آرام بوده اما خوشبختانه اخیرا توسعه و پیشرفت سرعت خوبی به خود گرفته است.

در حوزه ازدواج و طلاق پوشش ۱۰۰ درصدی داریم

وی ادامه داد: امروز ثبت احوال برای در اختیار قرار دادن و انتشار داده‌ها سه گروه نخبگان سیاسی، نخبگان علمی و مردم را مد نظر قرار داده است. مثلا در حوزه ازدواج و طلاق پوشش ۱۰۰ درصدی داریم به غیر از مواردی که غیر قانونی است و این پوشش مناسب به گونه‌ای است که می‌توانیم بگوییم ما را از هر گونه برآوردی که در حوزه باروری باید انجام دهیم بی نیاز کرده و خوشبختانه کیفیت ثبت وقایع نیز به شکلی شده که به موقع ثبت صورت می‌گیرد که این مهم به مدد فعالیت‌های چهار دهه گذشته سازمان ثبت احوال رقم خورده است.

وی ادامه داد: از گذشته در دو مولفه مهم جمعیت یعنی زاد و ولد و مرگ و میر مشکلی وجود داشته که هنوز حل نشده و آن دقت ثبت آدرس به ویژه در زاد و ولد به نحو احسن بوده است؛ اما امروز می‌توانیم بگوییم دیگر نیازی به هزینه‌های سرسام آور سرشماری نیست و می‌توانیم از آمار جمعیتی سطحی مبنا استفاده کنیم و بودجه این موضوع را در کار دیگری هزینه کنیم.

لزوم تهیه پروتکل و دستورالعمل انتشار داده‌ها بر اساس قوانین سازمان ثبت احوال

وی در خصوص در اختیار گرفتن داده‌ها برای عموم شهروندان و نخبگان نیز گفت: شاید لازم باشد پروتکل و دستورالعمل انتشار داده‌ها بر اساس قوانین سازمان ثبت احوال تهیه شود. همه آمارهای موجود یک پروتکل دارند؛ لذا ثبت احوال علاوه بر تولید داده‌ها که باید بر اساس محاسبات با دقت انجام شود، در انتشار داده‌های خام نیز باید یک پروتکل داشته باشد.

انتهای پیام